Gaslighting, een term die oorspronkelijk is afgeleid van de film 'Gaslight' uit 1944, verwijst naar een vorm van psychologische manipulatie waarbij een individu opzettelijk de perceptie van iemand anders over de werkelijkheid vervormt. Hoewel de term de afgelopen jaren veel aandacht heeft gekregen, is het essentieel om de juiste betekenis en implicaties ervan te onderscheiden. In dit essay zal ik dieper ingaan op het concept van gaslighting, waarbij ik zowel de wetenschappelijke onderbouwing ervan onderzoek als de ernstige gevolgen die aan het misbruik ervan zijn verbonden. Ik zal iets specifieker ingaan op de manier waarop gaslighting verschillende relaties kan beïnvloeden, waaronder die met ouders, vrienden, romantische partners en collega's.
Gaslighting definiëren
Bij gaslighting gaat het om een opzettelijke poging van de ene partij om het vertrouwen van een andere partij in hun eigen gezond verstand, geheugen of de geldigheid van hun percepties te destabiliseren. Vaak gaat het om subtiele manipulatie, zoals het ontkennen of bagatelliseren van de ervaringen van het slachtoffer, het in twijfel trekken van zijn geestelijke gezondheid, of het vakkundig verdraaien van feiten. Het centrale doel van gaslighting is om controle over het slachtoffer uit te oefenen en hen aan de eigen realiteit te laten twijfelen.
Wetenschappelijke verklaring
Psychologisch gezien maakt gaslighting gebruik van de cognitieve vooroordelen en perceptuele kwetsbaarheden die bij mensen bestaan. Individuen vertrouwen vaak op hun geheugen, perceptie en interpretatie van gebeurtenissen om een samenhangend begrip van de wereld op te bouwen. Door deze mentale processen te ondermijnen, wekt gaslighting twijfel, verwarring en een gevoel van hulpeloosheid bij het slachtoffer. Studies hebben aangetoond dat herhaalde gaslighting-tactieken kunnen leiden tot de ontwikkeling van angst, depressie, verminderd zelfbeeld en zelfs posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Gevolgen van gaslighting
Ouders en opvoeders
Wanneer ouders de percepties van hun kinderen manipuleren, kunnen ze langdurige psychologische littekens veroorzaken. Kinderen kunnen opgroeien met een verminderd vermogen om op hun eigen instincten te vertrouwen, wat later in hun leven tot problemen kan leiden bij het aangaan van gezonde relaties. Bovendien kunnen ze de last van zelftwijfel met zich meedragen, wat hun persoonlijke groei en succes kan belemmeren.
Vriendschappen
Gaslighting onder vrienden kan het vertrouwen in deze relaties aantasten. Slachtoffers kunnen geïsoleerd raken en niet meer in staat zijn oprechte bedoelingen van manipulatie te onderscheiden. Het verraad dat wordt ervaren door slachtoffers van gaslighting door toedoen van hun vrienden, kan aanzienlijke emotionele trauma's veroorzaken en hun vermogen om potentiële vriendschappen in de toekomst te vertrouwen belemmeren.
Romantische partners
Romantische relaties die zijn gebaseerd op vertrouwen en wederzijds respect kunnen snel giftig worden als gaslighting-tactieken worden toegepast. Het slachtoffer kan zijn autonomie en zelfidentiteit verliezen en afhankelijk worden van de versie van de realiteit van zijn gaslichting partner. In dergelijke situaties negeren slachtoffers vaak hun eigen behoeften en geven ze prioriteit aan die van hun partner, waardoor een ongezonde dynamiek in stand wordt gehouden.
Collega's
Gaslighting op de werkplek heeft ernstige gevolgen voor zowel de geestelijke gezondheid als de carrièregroei. Slachtoffers kunnen worden beroofd van professionele kansen, worden ontslagen vanwege hun ideeën, of merken dat hun prestaties worden ondermijnd. De voortdurende ondermijning kan leiden tot zelftwijfel en het imposter-syndroom, wat de prestaties en de arbeidstevredenheid beïnvloedt.
Conclusie
Het begrijpen van het fenomeen gaslighting is van cruciaal belang om de manipulatieve tactieken die door anderen met assertiviteit worden gebruikt, te kunnen herkennen en aanpakken. Hoewel het misbruik van deze term de betekenis ervan kan afzwakken, is het essentieel om de psychologische impact ervan te onthouden. Zowel ouders, vrienden, romantische partners als collega's moeten zich bewust zijn van de ernstige gevolgen van gaslighting en er actief aan werken om de aanwezigheid ervan in hun relaties te elimineren. Door onze perceptie van de werkelijkheid veilig te stellen, kunnen we ons mentale welzijn beschermen en gezondere, authentiekere verbindingen met anderen cultiveren.
Voor meer informatie mag je altijd contact opnemen.
ARTHUR HOFMAN
praktijk voor provocatieve psychologische behandeling
Kamer van Koophandel: 65440161
AGB-code Praktijk: 90066037
AGB-code Professional: 94105476